Met de trein naar de luchthaven: enkele aandachtspunten

De ombudsman, Cynthia Van der Linden, werd door HLN (Het Laatste Nieuws) om een reactie gevraagd over een voorval waarbij reizigers in de luchthaven van Schiphol hun vlucht misten door een treinvertraging, wat leidde tot bijkomende financiële schade. Het artikel van HLN vind je hier. We geven je graag wat bijkomende uitleg en wijzen op enkele aandachtspunten.

Met de trein naar de luchthaven reizen heeft vele voordelen. Zo bevindt het station van Brussels-Airport zich bijvoorbeeld onder de terminal en hoef je enkel de roltrap of lift te nemen naar de vertrekhal. Geen nood aan een familielid of vriend om je af te zetten en op te halen of om een dure luchthavenparking te zoeken. Toch is de treinreis niet volledig zonder risico. Zoals je zelf misschien al hebt ondervonden, krijgt het treinverkeer namelijk dagelijks te maken met afschaffingen en vertragingen. Dit kan ook een impact hebben op je aankomstuur in de luchthaven. 

Als je je vlucht mist door een vertraging of een afschaffing, kan dit grote financiële gevolgen hebben.

Bij treinvertragingen van minstens 60 minuten heb je recht op een vertragingscompensatie. De minimale compensatie die spoorwegondernemingen moeten toekennen is wettelijk bepaald. Meer informatie hierover vind je op deze pagina. Spoorwegondernemingen zijn niet verplicht om een compensatie uit te betalen wanneer zij kunnen aantonen dat de vertraging, de gemiste aansluiting of de afschaffing veroorzaakt werd een geval van overmacht.

Spoorwegondernemingen moeten reizigers in bepaalde gevallen ook bijstand aanbieden (bv. eten/drinken, een hotelovernachting wanneer je dezelfde kalenderdag niet meer op je bestemming raakt). Meer informatie hierover vind je op deze pagina.

Spoorwegondernemingen komen echter bijna nooit tussen in de bijkomende indirecte schade die de vertraging veroorzaakte (bv. kosten nieuwe vliegtickets). Ook wanneer de reiziger zelf voldoende tijdsmarge voorzag en zelfs wanneer de spoorwegmaatschappij ontegensprekelijk in de fout ging (bv. een defecte trein of een treinbestuurder die door een rood sein reed). De Europese regelgeving laat het nationale recht bepalen of een vervoerder bepaalde gevolgschade dient te vergoeden.

Wij behandelden in het verleden meerdere dossiers van reizigers die niet tijdig in Brussels Airport raakten door de vertraging van een NMBS-trein. In sommige van deze dossiers hebben wij een juridische argumentatie overgemaakt aan de NMBS op basis waarvan wij een terugbetaling vroegen van de bijkomende kosten die de klant maakte.

In haar Algemene Voorwaarden (art. 11.3§9) sluit de NMBS aansprakelijkheid voor alle indirecte schade uit, wat volgens ons strijdig is met het Belgische recht. De NMBS heeft dit juridisch bezwaar niet weerlegd, waardoor de situatie vastloopt en enkel door wetgeving of rechtspraak kan worden opgelost.

In ons jaarverslag 2024 publiceerden we de volgende adviezen voor de NMBS:

• Schrap het algemene bevrijdingsbeding uit de Algemene Voorwaarden aangezien het niet strookt met het Belgische recht. Wij pleiten niet voor automatische vergoedingen, maar vragen de NMBS om claims individueel te beoordelen in plaats van systematisch af te wijzen. Factoren zoals voorzienbaarheid van schade, overmacht en voorzorgsmaatregelen van de reiziger moeten hierbij worden meegewogen.

• Voorzie een duidelijker noodprocedure en beter toegankelijke bijstand bij treinverstoringen. Reizigers moeten tot een redelijke tijd na de laatste trein bijstand kunnen vragen via telefoon of de automaat in het station. Deze mogelijkheid moet duidelijk gecommuniceerd worden, bijvoorbeeld met affiches.

De hierboven vermelde Algemene Voorwaarden van de NMBS zijn echter enkel van toepassing voor nationale reizen.

Het bevrijdingsbeding uit deze voorwaarden vinden wij bijvoorbeeld niet terug in de bijzondere voorwaarden van de Eurocity Direct Amsterdam, die stopt in Schiphol Airport. Aangezien de NMBS echter medevervoerder is van de Eurocity Direct-treinen en deze tickets ook verkoopt, gaan wij ervan uit dat het Belgische recht hier van toepassing is.

Andere spoorwegondernemingen (bv. SNCF, Eurostar,…)  die internationale treinreizen aanbieden naar luchthavens, zullen gevolgschadeclaims eveneens afwijzen.

Ombudsrail zal zich blijven inspannen om de spoorwegmaatschappijen ertoe te bewegen deze, volgens ons, onrechtmatige vrijstellingsclausule uit hun vervoersvoorwaarden te schrappen, al is er nog een lange weg te gaan.

We kunnen je alvast de volgende goede raad meegeven:

• Volg het advies van de luchthaven, de reisorganisator en de luchtvaartmaatschappij over hoe lang je minimaal op voorhand aanwezig dient te zijn voor het vertrek van de vlucht en reken hierbij nog wat bijkomende marge. Voorzie ook voldoende overstaptijd indien je meerdere treinen dient te nemen.

• Bereid een plan B voor. Voorzie een alternatief bij problemen op het spoor (vriend of familielid, taxi, luchthavenparking, busvervoer,…). Opgelet, de NMBS kan de terugbetaling van kosten voor dit alternatief vervoer eveneens weigeren. 

• Contacteer het trein of stationspersoneel bij problemen.

• Mis je toch je vlucht door een vertraging? Probeer de financiële schade zoveel mogelijk te beperken. Je kijkt best de annulatie en terugbetalingsvoorwaarden na van eventuele boekingen die reeds werden gemaakt. Hou de bewijzen bij die aantonen dat je de schade hebt proberen te beperken (bijvoorbeeld contacten met vliegtuigmaatschappij, hotels).

Ondervond je een soortgelijk probleem met de trein naar de luchthaven, dan kan je steeds een klacht indienen bij de desbetreffende vervoerder. Op onze FAQ-pagina, onder de vraag “Hoe dien ik eerst een klacht in bij de betrokken spoorwegonderneming?”, vind je een lijst terug met de contactgegevens van de verschillende spoorwegondernemingen.

Ben je niet tevreden met het gekregen antwoord, of heb je binnen de maand geen antwoord ontvangen, dan onderzoeken wij met plezier uw dossier.